Allah Teâlâ, iyi, temiz ve insan sağlığına yararlı maddeleri helâl, kötü, pis ve insan sağlığına zararlı şeyleri haram kılmıştır. Buna göre, helâl dairesinde kalanlar, Allah’ın zaten temiz yarattığı bünyeyi ve sosyal hayatı korumuş olmakta, haramzadeler ise kendilerinden başlayarak temiz olan doğal ortamı kirletmektedirler.   Bu konuda Yüce Rabbimizin beyanı şöyledir:

Sevgili Peygamberimiz (s.a.v), helal kazanç konusunda oldukça duyarlıdır:

“Kişi alın teri ile kazandığından daha temiz bir şey yememiştir.”[3]

Allah Resulü,  sadece haramdan değil şüpheli olan şeylerden de bizleri men eder:  

Kemal ehli, kemalatın (olgunluğun) ağzın giriş ve çıkışının iyi kontrol edilmesiyle mümkün olacağını söyler. Buna göre prensip olarak yerken ağza girenlere, konuşurken de ağızdan çıkanlara dikkat edilecektir. Süfya-ı Servi de; “Kişinin dindarlığı ekmeğinin helalliği nispetindedir.” der. Haram lokma, Peygamberimizin beyanına göre ibadetin ve duaların kabul olmasına da engeldir.[5]

1-Üretim: Üretici, ürününü satar, para kazanır, yada başka ürünle takas eder.

2-Hizmet: İşçi yada memur, bir kurumda çalışır, hizmetinin karşılığında ücret alır.

3-Miras yoluyla elde edilen mal.

4-Hediye: Bir dostun hediyesi yada vasiyeti.

5-Bulunan mal. Malı bulan, sahibini bulamadıysa ve de fakirse harcayabilir.

6-Avlanma

7-Kocanın hanımına verdiği mehir yada nafaka

8-Fakirin kabul ettiği zekat, fitre ve sadaka

9-Bir menfaat karşılığı kazanılanlar. Kira vb.

10-Ödül,

11-Ganimet,

12-Diyet.

İman ve vicdan sahibi bir tüccar daima az fakat helal kazancı çok fakat haram kazanca tercih eder. O, helal kazanca Allah’ın bereket kattığına inanır, haram kazancın ise her halükarda bir musibete yol açacağını bilir. İmansız yada imanı ve vicdanı zayıf   bir tüccar ise, “Haram-helal ver Allah’ım, asi kulun yer Allah’ım” diyerek eline geçirdiğini kasasına doldurmaya çalışır ve haram lokmayı midesine indirirken rahatsızlık duymaz.  Vicdansız tüccarın sermayesinde mazlumların alın teri, gözyaşı ve yürekler yakan âhı vardır.  2009 yılından beri Batı’yı sarsan, ülkemizde de zaman zaman nükseden ekonomik krizlerde   ahlaksız ve vicdansız vurguncuların ve hortumcuların önemli bir payı vardır.

   İslam ahlakına göre yaşayan bir kimse, elde ettiği her kuruşun hesabının sorulacağını bilir ve haram mal ile bünyesini ve sermayesini kirletmez. Vicdan sahibi bir insan, başkasının malından, acısından ve gözyaşından menfaat devşirmeyi aklından bile geçirmez.

Haram yiyerek adeta haramileşmiş olanların bilgi, sevgi, şefkat ve merhametten de nasibi yoktur ve uzun vadede kazandıkları başlarına bela olacaktır. Mevlana bu durumu şöyle açıklar:

Allah’a ve ahiret gününe iman eden ve ahirette  hesap vereceğini bilen kimseler kazançta helal yolu tercih ederler. Dinen zaten mal sayılmayan ve pis sayılan yiyeceklerle ilahi mevhibe olan bedenlerini kirletmezler.  Haram yoldan para kazananlar kısa bir süre için düze çıksalar da bu düzlük ancak ateş çukurunun başındaki düzlük olabilir.

 Hayatın her evresine değer kazandıran şeref, para ile satın alınamaz. Sıradan kimseleri adam eden ve yücelten şeref, tutarlı bir hayatla, helal kazançla, helal lokmayla, dürüstlükle, insaf ve vicdanla elde edilir.

Bereket, helal kazançtadır.

Haram lokma ise müsibet ve zilletin kaynağıdır.