Anlamadan/ Dinlemeden Hüküm Vermek ve Uydurma Hadisler!

Karşı tarafın ne söylediğini tam olarak anlamadan, gereken soruları sorup bunlara ikna edici cevaplar almadan ön yargıyla kanaatini ortaya koyan adam/ kadın ya sefihtir ya ahmaktır ya da şeref yoksunudur. Çünkü henüz muhatabının ne dediğini bile tam olarak anlamamış, anlamak istememiş, hemen hükmünü vermiş ve muhatabını ademe (yokluğa) mahkûm etmiştir. Muhatabıyla kendisi arasına koskocaman bir duvar örmüş ve onu kendisine düşman ilan etmiştir. Bununla da yetinmemiş muhatabının sözlerini dinlememeleri için öğrencilerini ve sohbetini dinleyenleri de kışkırtmaya kalkışmış ve muhatabını itibarsızlaştırmak istemiştir.  

Öğrenciler ile onu sevenler ise bu şahıstan etkilenmiş, onu adam sanmış ve gerçekleri haykıran İslâm âlimini dinlemekten çekinmişlerdir/ kaçınmışlardır. Çünkü aleyhte kampanya yürüten bu zavallının cübbesine/ rütbesine/ titrine/ kılık ve kıyafetine bakarak onu adam zannetmiş ve körü körüne onun peşinden gitmişlerdir. Oysa o âlim geçinen fâsık her sayhayı (sağlam düşünceyi, tutarlı görüşü, yanlışını ona hatırlatan makul fikri, gerçeğe çağrıyı) kendi aleyhine zannetmiş, taraftarlarını kaybetmemek ve kendi çıkarlarını korumak için hezeyanlara başvurmuştur.

Tam da burada münafıkların özelliklerinin anlatıldığı şu âyet-i kerimeyi hatırlatmakta fayda olduğunu düşünüyoruz:

“Onları gördüğün zaman kalıpları (görünüşleri) senin hoşuna gider, onları beğenirsin. Konuştuklarında (ağızlarından çıkan yaldızlı, etkileyici ve parlak) sözlerine kulak verir (onları adam zanneder)sin. Gerçekte ise onlar, âdeta duvara dayatılan, ruhsuz kütüklere benzerler. (Bu adamlar/ kadınlar içi boş kof kütük gibi olduklarından, kendilerine güvenemediklerinden, korkak ve hain olduklarından, nifaklarının ortaya çıkacağından endişe ettiklerinden dolayıdır ki) her çağrıyı (İslâm’a güçlü daveti, sağlam düşünceyi, açıklarını ortaya döken güvenilir sahih dinî bilgiyi, tutarlı görüşü) kendileri aleyhinde sanırlar. Onlar (gerçek İslâm âlimlerine ve kâmil müminlere her zaman) düşmandırlar. Bu yüzden onlardan sakının! Allah onları kahretsin! Nasıl da (hakikatten) döndürülüyorlar!” (Münâfikûn, 63/4).

Şimdi bu ve benzeri adamları daha iyi tanımak için konuyu birkaç misalle açıklamaya çalışalım.

Mesela muhatabınıza “geçmişte Hz. Peygamber adına hadis uydurma girişimlerinin olduğunu, o yüzden de kitaplarda görülen veya sohbetlerde hadis diye nakledilen her rivayete Hz. Peygamber’in sözüymüş gibi bakılmaması gerektiğini, araştırmadan karar vermenin doğru olmadığını, aksi takdirde Hz. Peygamber’e iftira atanlarla aynı safta buluşma ve suç ortağı olma tehlikesinin mevcut olduğunu” söylediğinizde muhatabınız daha ne dediğinizi tam olarak anlamadan sizi “İslam düşmanı ve zındık” olmakla suçluyorsa bu muhatabın süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Yine muhatabınıza “geçmişte iyi niyetle hadis uydurma girişimlerinin bulunduğunu, bazı sözde âlim, sûfî ve kıssacıların buna alet olduğunu, bunların halkı ibadete teşvik için az amele çok sevaplar vaat eden birçok hadis uydurduğunu, bunlara karşı dikkatli olunması gerektiğini” söylediğinizde muhatabınız daha ne dediğinizi tam olarak anlamadan sizi “hadis düşmanı” olmakla suçluyorsa bu muhatabın süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Aynı şekilde muhatabınıza “geçmişte İslam düşmanlarının, zındıkların, münafıkların kasıtlı olarak hadis uydurduklarını, amaçlarının İslâm’ı lekelemek olduğunu, bu tür uydurma hadislere karşı dikkatli olunması ve her duyulan söze hemen inanılmaması gerektiğini” söylediğinizde muhatabınız daha sizin ne dediğinizi anlamadan sizi “İslam düşmanı” olmakla suçluyorsa bu muhatabın da süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Yine muhatabınıza “tefsirlerde, meallerde bir takım yanlış bilgiler mevcut olduğunu, âyetleri açıklarken uydurma hadislere, İsrâiliyat ve Mesihiyat’a başvurulduğunu, o yüzden de her yoruma din gözüyle bakılmaması ve çok dikkatli olunması” gerektiğini söylediğinizde muhatabınız ne dediğinizi anlamadan sizi “Tefsir düşmanı, selef düşmanı, İslâm düşmanı” olmakla suçluyorsa bu muhatabın da süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Muhatabınıza “her hadis kitabına güvenilemeyeceğini, onların da içinde zayıf ve uydurma hadisler olabileceğini, çok yönlü araştırmadan o kitabın tamamını savunmanın doğru olamayacağını, o yüzden de tek tek her bir hadisin tahric ve tenkidinin yapılmasının elzem olduğunu, böyle yapılmadan verilecek her acele kararın eksik bir içtihat olacağını ve bunun da büyük bir sorumluluğu gerektireceğini” söylediğinizde muhatabınız ne dediğinizi anlamadan sizi “peygamber düşmanı, hadis inkârcısı” olmakla suçluyorsa bu muhatabın da süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Muhatabınıza “Hz. Muhammed’in peygamberliğini kabullenemeyen Yahûdî ve Hıristiyanların onun vefatı sonrası ‘efsanevî ve insanüstü bir peygamber’ tasavvuru ortaya attıklarını, bilinçli olarak bu söylentileri çıkardıklarını, Müslümanların kafalarını karıştırmak amaçlı manipülasyon yaptıklarını, Rasûlüllah karşısındaki yenilgilerinin rövanşını almak gayesiyle böyle sinsi bir algı operasyonu yürüttüklerini” söylediğinizde muhatabınız ne dediğinizi anlamadan sizi “peygamber düşmanı, Sünnet düşmanı” olmakla suçluyorsa bu muhatabın da süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Aynı şekilde muhatabınıza “müşriklerin günümüzde de boş durmadıklarını, hâlâ İslam’ı yanlış yorumlayan bir takım akımları/ ideolojileri/ terör örgütlerini/ sapık tarikatları desteklediklerini, bunların da Müslümanların başına bir sürü çorap ördüklerini, maşa olarak kullanıldıklarını, dolayısıyla da bu tür yanlış din yorumlarına karşı dikkatli olunması gerektiğini” söylediğinizde muhatabınız daha ne dediğinizi anlamadan sizi “din düşmanı, kâfir, hain, alçak, satılmış, ajan, sapık” olmakla suçluyorsa bu muhatabın da süfehâdan olduğu tartışma götürmez bir gerçektir.

Sonuç olarak, bütün bu örnekler çoğaltılabilir. Ancak sözün tamamı zaten aptallara söylenir. Yazıyı buraya kadar okuyup ne demek istediğimizi anlayanlara bizim bir sözümüz yoktur. Ancak hâlâ aklını kullanmayan ve sağlıklı tefekkür yapmayanların üzerine “maddî ve manevî pisliklerin” yağacağı da bir gerçektir. (Yûnus, 10/100). Dolayısıyla üzerlerindeki bu pislikleri fark etmeden, kendi sefihliklerine bakmadan, karşı tarafın ne dediğini tam olarak anlamadan karar veren ve karalama kampanyaları yürütenler, hem sefih hem şeref yoksunu hem de vesvâsi’l-hannâs’ın ta kendileridir. (27.03.2015)

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin SEYHAN      

Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi