İslam’ı bir bütün olarak, eksiksiz ve doğru bir şekilde öğrenme ve anlama gayretinde olmadıkları ve kendilerini çok iyi yetiştirmedikleri halde irşâd hizmetine soyunan bazı zevâtın yaptıklarından sorumlu olacaklarında şüphe yoktur. Gerek geçmişte gerekse de günümüzde halkı dinî konularda aydınlatma görevi üstlenen bazı kimselerin çok dikkatli olmaları gerekmekteyken, bu kimselerin hâlâ hakkında bilgi sahibi olmadıkları konularda konuştukları, hem kendilerini hem de başkalarını yanılttıkları görülmektedir.

İrşada soyunan kimselerin öncelikli olarak İslam’ı çok güzel öğrenmeleri, yaşamaları, sonra da anlatmaya başlamaları kendi lehlerine olacaktır. Yarım yamalak dinî bilgi ile İslâmî konularda konuşan ve ahkam kesenlerin yanlış yaptıkları ortadadır. Böyle tiplere inanan halk ise sorumluluktan kurtulamayacağını bilmelidir. Sahasında uzman ve ihlaslı olanları dinlemek ve onlara ittibâ etmek yerine yalan yanlış bilgileri din diye anlatanların peşine takılmak doğru değildir. Dolayısıyla sorumluluk almak istemeyen ve işin kolayına kaçanların da masum olduklarını söylememiz oldukça zor görünmektedir.

Camilerde, tv kanallarında, radyolarda ve internet ortamında ya da belirli mahfillerde İslam’ı anlatanların dikkat etmeleri gereken çok önemli noktalar vardır.

Kanaatimizce onların dini konuları anlatırken sadece ibadetler bölümüne takılıp kalmamaları, diğer önemli hususlara da parmak basmaları ve Müslümanlara ufuk ve hedef göstermeleri gerekmektedir. Bu itibarla dini anlatan ve öğretenlerin vurgu yapması gereken hususları şöyle sıralamak mümkündür.

1.      Din anlatıcıları, insanların sağlam ve sarsılmaz bir imana ulaşmaları için çaba sarf etmeli ve bu konuya çok fazla ağırlık vermelidirler.

2.      İbadetlerin önemine vurgu yapmalı, gösterişten uzak, ihlasla yapılan bir ibadet kavramı üzerinde daha çok durmalıdırlar.

3.      İman ve ibadet konularından sonra mutlaka güzel ahlaka değinmeli ve bunu asla ihmal etmemelidirler. Kur’an’ın ahlakı ile ahlaklanmayan müminlerin kâmil manada İslam’ı temsil ve tebliğ edebilmelerinin mümkün olmadığına işaret etmelidirler. Zira ilkeli ve kararlı olmayan bir mümin, örnek bir mümin olamayacaktır.

4.      Yaşadıkları ülkede hukukun üstünlüğü, eşitlik, insan hak ve özgürlükleri, ileri demokrasi vb. toplumu ilgilendiren temel konulara temas etmeli, bilinçli ve duyarlı bir İslam toplumunda bunların çok mühim olduğunu ifade etmeli ve bu kavramların Müslümanların zihin dünyalarına yerleşmesine imkan ve zemin hazırlamalıdırlar.

5.      Müslümanların yaşadıkları coğrafyaların mutlaka huzur, güven ve emniyet içinde olması gerektiği konusunu sürekli işlemelidirler.

6.      Sadece bunlarla da işin bitmediğini ve İslam toplumunun her yönden gelişmek zorunda olduğunu ifade etmelidirler.Ekonomik yönden gelişmek, küresel ve bölgesel güç olmak, dünya markası ürünler üretmek, yeni buluşlar ve icatlar yapmak, kaliteli mal ve hizmet ortaya koymak, imanlı ve ahlaklı nesiller yetiştirmek gerektiğinin sürekli altını çizmelidirler.

7.      İslam’ı tüm dünyada temsil ve tebliğ etmek, îla-i kelimetullah uğrunda mücadele etmek, her ülkenin dilini konuşacak, İslam’ın değerlerini oralara taşıyacak ve oralarda görev yapacak genç ve dinamik kadrolar yetiştirmek gerektiğini her fırsatta cemaate ve izleyicilere anlatmalıdırlar.

8.      Yeryüzünde adaleti kâim kılmanın ve barışı tesis etmenin müminlerin bir görevi ve sorumluluğu olduğunu onlara devamlı hatırlatmalıdırlar. Yeryüzündeki tüm haksızlıkları engellemenin Müslümanların bir vazifesi olduğu üzerinde daha sık durmalıdırlar.

9.      Dünyanın her yerinde tüm insanların din, vicdan ve ifade özgürlüğünü elde etmeleri için bütün müminlerin yapması gereken çok büyük sorumlulukları olduğunu onlara hatırlatmalıdırlar.  

10.  Dünyanın her köşesinde her insana sağlık hizmeti sunacak, açları doyuracak, zulüm altında inleyenlerin imdadına koşacak, onları eğitecek ve oralarda devamlı kalacak imanlı ve ehliyetli kadrolar yetiştirmenin önemli bir görev olduğunu vurgulamalıdırlar.

11.  Dünyanın her türlü sorununa çözüm önerileri sunmak, açlık, fakirlik, cehalet, geri kalmışlık ve çevresel problemleri halletmek gibi hususlarda bir şeyler yapmanın da onların bir ödevi olduğunu anlatmalıdırlar.

12.  Hayırlı işlerde, takvada, erdemde yarış etmenin, kötülüklere engel olmanın önemine vurgu yapmalıdırlar.

      Tüm bunları anlatmayarak sadece belli ibadetleri yapmayı tavsiye eden, sürekli olarak yanlış anlaşılan ve anlatılan kaza namazına vurgu yapan, nikâh tazeleme seansları yaptırtan ve İslam’ı bir bütün olarak tanıtıp öğretmeyenlerin ciddi bir veballe karşı karşıya olduklarını bilmeleri ya da öğrenmeleri gerekmektedir.

Özetle, yapılacak olanlar bellidir. İşin doğrusunu öğrenmek ve sonra da bunları topluma anlatmak isteyenlerin bakması gereken yer; Kur’an-ı Kerim ve Sahih Sünnet’tir. Bu iki kaynağı esas alarak kaliteli hizmet üretenlerdir. Bununla beraber hakikate kulak vermeyen, sahasında uzman, muhakeme yeteneği sağlam, ihlaslı, ehil ve otorite İslam âlimlerine tabi olmayanların yanlış yaptıkları ve yapmaya devam edecekleri ise ortadadır.  (11.01.2013)

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin SEYHAN

Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi