Dua Neden Önemlidir?

“Çağırmak, seslenmek, istemek, yardım talep etmek” anlamlarına gelen dua kavramı, Kur’ân’a göre “insanın içtenlikle Yüce Allah’a yönelmesi, O’na muhtaç olduğunu bilmesi ve sadece O’ndan yardım dilemesi”dir. Çünkü dua eden, Yüce Allah’a bağlılığını itiraf etmiş ve O’na duyduğu güveni teyit etmiş olur.

Yüce Allah ile kurulan ilişkinin özü, duada samimi bir şekilde ortaya çıkar. Çünkü dua, ibadetin özüdür. Dua etmek, kalpte Allah inancının daha da kökleşmesine ve insanın günahlarından arınmasına sebep olur. Zira dua ve niyaz, sıradan bir istekte bulunma hali değildir. Dua, kulluk şuuru, ibadet hazzı ve coşkusu içinde ihlasla yapılması gereken, kulun kendini Yüce Allah’a en yakın hissettiği andır ve bu fırsat çok güzel değerlendirilmelidir.

Duanın insanın duygularını, algılarını, davranışlarını, ruhî ve bedenî sağlığını değişikliğe uğratan etkileri söz konusudur. Nitekim dua ile gelen ilahi yardım ve manevi destek insanı rahatlatır, korkularını yatıştırır ve Yüce Allah’a olan güvenini artırır. Böyle bir durumda kişinin şuur düzeyi yükselir, idrak kapasitesi keskinleşir, olağanüstü işler başaracak şekilde gücü ve kuvveti ziyadeleşir. Örneğin dua sayesinde ulaştığı manevî güç ve motivasyon ile 250 kg ağırlığındaki bir top mermisini tek başına kaldırıp topa yerleştirebilir.

Dua, hayatın akışına da tesir eder. Zira Yüce Allah, her an yeni bir yaratmada olduğunu (Rahman, 55/29), kendisini anan kulunu anacağını (Bakara, 2/152), dua edenlerin duasına icabet edeceğini (Bakara, 2/186; Mümin, 40/60), fiilî duanın hakkını verenlere yardımını esirgemeyeceğini haber vermektedir.

Diğer taraftan dua edene istediği şey ya hemen verilir ya da ahirette verilmek üzere ertelenebilir. Veyahut başına gelecek muhtemel sıkıntılar giderilebilir ya da bunların çok hafif geçmesi söz konusu olabilir. Görüldüğü üzere dua sayesinde insanın hayatında önemli değişiklikler olmaktadır. Bu bakımdan kişinin Yaratıcı’sıyla ilişkisini sürekli ve canlı tutması kendi yararınadır.

Nasıl can yeleği insanı boğulmaktan, kurşun geçirmez yelek kurşun ve şarapnel parçalarından koruyorsa fiilî ve kavlî dua da insanoğlunu sıkıntı ve belalardan korur; Allah’ın rahmetini celbetmesine vesile olur.

Duanın insanın kişiliği ve karakteri üzerinde önemli etkileri vardır. Zira sık sık dua etmek kişiyi ahlaki olgunluğa ulaştırır.

Öte yandan dua, mükemmel bir tedavi vasıtasıdır. Samimiyetle yapılan duanın tedavi edici etkisi kesin ve mutlaktır. Zira dua eden ve ilaçlarını düzenli kullanan bir hastanın maneviyatı güçlenir ve morali düzelir. Nitekim araştırmalar, dua eden inançlı kimselerin hastalıklardan çok daha çabuk ve kolay kurtulduğunu, duanın “hastalıkları iyileştirici gücünün” bulunduğunu ortaya koymaktadır.

Başkaları için dua etmek, kişinin kendisine ettiği duadan daha etkili olabilir. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’in din kardeşleri için dua edilmesi tavsiyesi bu açıdan önemlidir. Mesela şu âyetlerde Rabbimiz din kardeşlerimize şöyle dua etmemizi tavsiye etmektedir: “Rabbimiz! Bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla ve imana ermiş olan[lardan hiçbiri]ne karşı kalplerimizde yersiz ve uygunsuz (kin, öfke, nefret, beddua ve kıskançlık gibi kötü) duygu ve düşüncelere yer bırakma. Rabbimiz! Sen şefkat sahibisin, rahmet kaynağısın!” (Haşr, 59/10) “Rabbimiz! Hesabın görüleceği gün beni, anamı-babamı ve bütün müminleri bağışla!” (İbrahim, 14/41).

Öte yandan ölüm, hastalık, felaket, musibet, çaresizlik ve sıkıntı anında Yüce Allah’ı hatırlayan, ama sonrasında O’nu unutanların doğru bir Allah tasavvuruna sahip oldukları söylenemez (Yunus, 10/22-23; Lokmân, 31/32). Kaldı ki böyle yarım yamalak bir imana sahip olanların da tam ve kesin olarak inanmadıkları Yüce Yaratıcı’ya içtenlikle dua etmeleri söz konusu olamaz. Her ne kadar başları sıkışınca fıtratlarına dönseler, vicdanlarının sesini dinleseler, dini Allah’a halis kılarak dua etseler de imanları pamuk ipliğine bağlı olduğu için rahata erince verdikleri sözü çabucak unuturlar.

Sonuç olarak, dua kulluğun özü ve özetidir. Dua ve niyaz, sıradan bir istekte bulunma hali değil, kulluk şuuru, ibadet hazzı ve coşkusu içinde ihlasla yapılması gereken, kulun kendini Yüce Allah’a en yakın hissettiği andır. Böyle dua edebilmenin yolu; “sağlam ve sarsılmaz bir imana sahip olmaktan, O’nun emir ve yasaklarını uygulamaktan, her an Yüce Allah’a hamd ve şükretmekten, yaptığı her işte O’nu hatırlamaktan ve O’nun rızası gözetmekten/ aramaktan/ öncelemekten” geçer. (06.05.2016)

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin SEYHAN      

Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi